Cát tường – Loài hoa phổ biến và vô cùng quen thuộc với những người yêu hoa, say mê hoa như chúng mình. Không giống như người ta vẫn bảo “Hoa đẹp là hoa có gai”, cát tường dù không có gai như hoa hồng nhưng mang một vẻ đẹp chẳng hề kém cạnh.
Tên gọi và nguồn gốc của loài hoa cát tường
Hoa cát tường, tên khoa học là Eustoma grandiflorum, các tên thông dụng khác là Lisianthus, Prairie Gentian, là loài hoa bản địa ở những khu vực ấm áp thuộc nước Mỹ, Mexico và phía bắc Châu Nam Mỹ (nói là ấm áp, nhưng là ấp áp so với khu vực ôn đới nha mọi người, theo như giới thiệu thì bạn ấy hợp nhất ở zone 8-10 đó ạ) (1). Loài này được tìm thấy ở những đồng cỏ hoang dã tại những vùng hẻo lánh.
Cát tường (eustoma) có rất ít phân loài, chỉ có khoảng hai hay 3 phân loài.
Cái tên “eustoma” là sự kết hợp của tiền tố tiếng Hy Lạp ‘eu’ (good/pleasing – có nghĩa là tốt, hài lòng), và từ tiếng Hy Lạp ‘stoma’ (mouth – có nghĩa là cái miệng), vì thế nghĩa kết hợp của nó là pleasing mouth – có thể hiểu thành cái miệng xinh. Trong khi đó, từ lisianthus là sự kết hợp của hai từ ‘lissos’ (smooth – mượt mà) và anthos (flower – hoa), ghép lại thành ‘smooth flower’ – tạm hiểu là bông hoa mượt mà.
Đặc điểm thực vật của hoa cát tường
Hoa cát tường là một loài hoa thân thảo, chiều cao khoảng 40-60cm, với những chiếc lá mọng nước và hoa hình ống, mọc trên cành hoa dài và thẳng. Đường kính hoa có thể lên đến 5-8cm và màu sắc thì vô cùng đa dạng, có màu trắng, xanh bơ, màu đỏ, hồng từ nhạt đến đậm, màu tím từ nhạt đến đậm, màu xanh da trời. Ngoài ra có rất nhiều loại pha hai màu, màu vàng và đỏ đậm.
Hoa cát tường có loại một lớp cánh (hoa cánh đơn) và hai lớp cánh (cánh kép). Cả hai loại đều có đầy đủ các sắc màu được liệt kê ở trên.
Lợi ích khi trồng hoa cát tường
Cát tường là một loài hoa xinh đẹp, đặc biệt hợp với việc canh tác làm hoa cắt cành và trồng chậu cảnh (đối với những loại lùn). Hoa cát tường có thể làm dùng để cắm hoa nghệ thuật, cắm hoa trang trí nhà cửa, làm hoa cưới và hoa trưng bày do loài hoa này có thể phù hợp với rất nhiều sự kiện.
Ngoài ra, khi trồng trong chậu thì hoa cát tường rất bền. Một chậu hoa cát tường có thể bền đến cả tháng liền, nên ngoài tác dụng làm hoa cắt cành thì hoa cát tường cũng có thể dùng làm hoa trồng chậu nữa.
Phương pháp trồng hoa cát tường
Trồng hoa cát tường có thể nói là vừa khó vừa dễ. Chỉ cần chúng ta chú ý một chút về những yêu cầu của cây hoa. Ở những vùng ôn đới, hoa cát tường chỉ trồng được vào mùa hè, khi nhiệt độ vào khoảng 22-30 độ C là hợp lý nhất cho sự phát triển của cát tường. Ở những vùng cận nhiệt và nhiệt đới (như Việt Nam) thì cát tường được trồng vào mùa thu đông và ra hoa vào cuối đông đầu xuân. Thời gian phát triển của cát tường khá dài, khoảng 5-6 tháng nếu chúng ta trồng từ hạt.
Trồng cát tường không phải khó, nhưng lại cần chăm sóc một cách đặc biệt, vì cát tường cần dinh dưỡng ở cường độ cao, độ ẩm vừa phải (không được quá khô cũng không được quá ẩm). Vì thế, chúng ta nếu muốn trồng cát tường thì nhớ phải tuân theo những quy tắc nhất định khi trồng loài hoa này nhé!
Chọn giống hoa
Cát tường có thể trồng từ hạt, nhưng vì quá trình gieo hạt hơi cầu kỳ, nên chúng ta tốt nhất kiếm cây giống cát tường để trồng để giảm bớt sự khó khăn nhé. Hiện nay, cây giống cát tường được bán rất nhiều với giá cả cũng phải chăng. Kể cả những nhà vườn trồng hoa chuyên nghiệp họ cũng mua cây giống từ những vườn ươm chuyên nghiệp.
Chuẩn bị đất trồng
Ở Việt Nam, khí hậu không phải là lý tưởng lắm để trồng cát tường, nên việc chọn nơi trồng khá quan trọng. Đất trồng cát tường phải là đất tơi xốp, nhiều dinh dưỡng, ở chỗ cao thoáng để dễ thoát nước. Nếu chúng ta trồng chậu thì chọn chậu trồng có lỗ thoát nước rộng, trộn đất tơi xốp nhiều dinh dưỡng, trong quá trình chăm sóc thì cần để ý những nhu cầu của cây để cây có thể phát triển tốt nhất.
Video tham khảo cách trồng hoa cát tường
Cách chăm sóc hoa cát tường
Để chăm sóc được cho cây cát tường nở hoa cũng là cả một quá trình. Đây không phải loài cây mà chúng ta có thể “bỏ mặc”, bởi bạn ấy có nhu cầu rất cao về rất nhiều vấn đề, nên chúng ta cần để ý chăm sóc thật kỹ càng. Nhưng quan trọng nhất là chúng ta cần phải hiểu về những nhu cầu của cát tường đã.
Nhu cầu về ánh sáng
Cát tường thích nắng, nhưng không chịu được nhiệt độ quá cao hay quá thấp mà chỉ thích nhiệt độ ấm áp, khoảng 22-30 độ. Nếu dưới 20 độ thì cây sẽ phát triển rất chậm, trên 30 độ thì cây dễ bị cháy lá và thậm chí thân cây bị hỏng. Vì vậy, vào những ngày trời quá nắng thì chúng ta không nên để cát tưởng ở những nơi quá nhiều nắng mà cần phải di chuyển vào chỗ râm hoặc che nắng cho cây. Bình thường, cát tường cần ít nhất 6-8h dưới nắng trực tiếp mỗi ngày để phát triển bình thường. Nếu ở miền Bắc, chúng ta không cần lo nhiều về nhiệt độ cao, bởi cát tường chỉ nên được trồng vào mùa thu đông mà thôi.
Nhu cầu về đất trồng
Ở trên mình đã nói ở khâu chuẩn bị đất, cát tường cần nhiều dinh dưỡng nên đất trồng ngoài yêu cầu tơi xốp thoáng sạch thì còn cần có nhiều dinh dưỡng nữa. Chúng ta có thể trộn phân lót vào đất trồng, phân lót chúng ta có thể lựa chọn dùng phân hữu cơ hoặc phân vi sinh tổng hợp.
Ngoài ra, cát tường không chịu được đất phèn, vì thế, chúng ta chọn đất có độ pH dưới 7 nhé. Nếu không đảm bảo được đất có độ pH từ 6.5 đến 7 thì lá sẽ bị vàng và cây sẽ yếu đó mọi người.
Nhu cầu về nước
Cát tường thích ẩm, nhưng không được để đất trồng bị úng nước, bởi quá nhiều nước sẽ khiến cho cát tường bị mắc các bệnh về nấm. Vì thế chúng ta cần phải cực kỳ chú ý về đất và việc tưới tiêu cho cây. Giữa các lần tưới nên để đất khô ráo (nhưng không được để quá khô vì sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của cây.
Nhiệt độ và độ ẩm
Khi chăm sóc cát tường, chúng ta cũng nên để ý đến nhiệt độ và độ ẩm trong không khí để có chế độ chăm sóc phù hợp. Nếu trời nóng và khô thì tưới nước nhiều hơn, nếu trời nóng ẩm thì hạn chế tưới nước, nếu trời lạnh thì nhớ đảm bảo đất luôn có độ ẩm vừa phải.
Nhu cầu về phân bón
Như ở trên mình đã viết, cát tường cần khá nhiều dinh dưỡng để phát triển mầm, tán và đảm bảo sự tăng trưởng của nụ và hoa.
Tỉa ngọn và cắt bỏ hoa tàn
Khi trồng cát tường, nếu muốn cây có nhiều nhánh thì chúng ta tiến hành ngắt ngọn vài lần cho cây phân nhánh, cho đến khi tán cây đủ rộng, số nhánh phù hợp với yêu cầu thì chúng ta ngừng. Sau khi hoa tàn thì cắt hết cành hoa để cho những nụ non có đủ dinh dưỡng để phát triển tiếp.
Một số bệnh thường gặp ở cây hoa cát tường
Ý nghĩa và biểu tượng của hoa cát tường
Vì tên tiếng Việt của loài hoa này được đặt là cát tường, nên chúng cũng có một ý nghĩa mà mọi người ngầm đồng ý với nhau, là “cát tường’, nên loài hoa này sẽ đem đến may mắn. Ngoài ra, thì hoa cát tường còn có rất nhiều ý nghĩa và biểu tượng khác nữa, trong thế giới của các loài hoa:
– Lòng biết ơn và sự cảm kích: Chỉ cần cầm bó hoa cát tường trên tay chúng ta cũng không hề cảm thấy ý nghĩa này có chút nào lạc lõng, bởi bông hoa đẹp đẽ nhường ấy cũng đủ khiến cho chúng ta cảm thấy biết ơn tự nhiên đã sinh ra một vẻ đẹp tuyệt vời như thế. Khi chúng ta muốn thể hiện lòng biết ơn, muốn nói lời cảm ơn với một ai đó, hãy tặng họ cát tường.
– Uy tín và lòng tin: Cát tường còn thể hiện lòng tự tin và uy tín nữa
– Vượt qua số phận: Hoa cát tường mặc dù có vẻ ngoài xinh đẹp mong manh và tinh tế, nhưng thực tế, nó lại được sinh trưởng ở những nơi rất khắc nghiệt. Điều đó thể hiện sự kiên cường. Và một trong những biểu tượng của hoa cát tường là sự kiên cường, có thể vượt qua số phận nếu gặp khó khăn hay chướng ngại vật.
Với mỗi màu sắc thì hoa cát tường cũng có những ý nghĩa khác nhau: hoa cát tường đỏ thể hiện tình yêu và đam mê, cát tường màu hồng lại thể hiện sự lãng mạn và quan tâm, cát tường màu vàng biểu tượng cho hạnh phúc và sự tích cực, cát tường màu tím thể hiện cho sắc đẹp, sự trung thành và trân trọng, hoa cát tường màu trắng thể hiện sự ngây thơ trong sáng, phù hợp với đám cưới và các buổi lễ kỷ niệm.
Dùng cát tường cho những dịp nào?
Với vẻ đẹp và ý nghĩa của cát tường, chúng ta có thể tặng những bó hoa cát tường trong hầu hết các trường hợp: tặng mẹ nhân ngày của mẹ để thể hiện sự biết ơn và trân trọng, tặng bạn bè vào ngày cưới để chúc một cuộc hôn nhân hạnh phúc dài lâu, tặng bạn vào dịp tân gia để chúc mọi sự hanh thông may mắn. Với sự xinh đẹp của cát tường, còn có sự kiện nào là không phù hợp chứ?
Ghi chú:
- Zone khí hậu: Loại zone khí hậu mình nhắc đến ở đây là hardiness zone theo định nghĩa của USDA. Các zone này dùng để chia vùng khí hậu lạnh nhằm phân chia các loài cây và khả năng chịu lạnh của từng loại cây. Việt Nam được chia vào zone 10 (Đà Lạt, một số vùng núi phía Bắc), 11a (miền Bắc), 11B (miền Nam)
Một số hình ảnh khác của hoa cát tường
