Peony – Hoa mẫu đơn, là một loài hoa được coi là nữ hoàng của các loài hoa. Ở Trung Quốc, Hoa mẫu đơn được coi là quốc hoa, và với sự xinh đẹp quý phái của nó, danh hiệu ấy thực sự xứng đáng.
Có rất nhiều câu chuyện về loài hoa xinh đẹp này, ở mỗi quốc gia khác nhau, mỗi nền văn hóa khác nhau lại có một câu chuyện khác nhau về hoa mẫu đơn. Những câu chuyện ấy mình sẽ giới thiệu ở cuối bài viết này. Đầu tiên, chúng ta hãy tìm hiểu một chút về loài hoa xinh đẹp quyến rũ này đã nhé!
Đặc điểm của hoa Mẫu Đơn (Peony)
Peony hay Paeony, thuộc loài Paeonia, loài duy nhất trong họ Paeoniaceae. Loài hoa này có nguồn gốc từ Châu Á, Châu Âu và miền Tây châu Bắc Mỹ. Theo các nhà khoa học, thì có khoảng 25 đến 40 loại trong dòng Paeonia. Mặc dù hầu hết các loại mẫu đơn là loài thân thảo (loại này khi nở hoa xong, cây sẽ lụi đi, đến năm sau nó lại lên mầm và ra hoa), nhưng lại có một số ít là loài thân gỗ mọc dạng bụi (sau khi ra hoa nó chỉ rụng lá và ngủ đông). Lá của mẫu đơn là lá kép, bản rộng, xẻ rãnh sâu, hoa mẫu đơn hầu hết là có mùi thơm.
Mẫu đơn có rất nhiều màu sắc từ tím đậm cho đến tím nhạt, đỏ đậm cho đến hồng và hồng nhạt, vàng và trắng. Hoa mẫu đơn nở khoảng 7-10 ngày thì tàn, nở vào cuối xuân và đầu hè ở những khu vực ôn đới, những vùng có tuyết vào mùa đông và mùa hè rực nắng nhưng lại vô cùng mát mẻ dễ chịu. Hoa mẫu đơn rất thích nhiều nắng, nhưng lại không thể chịu được nhiệt độ cao.
Chính vì thế, ở Việt Nam hầu như không thể trồng được các loại mẫu đơn, vì quá nóng.
Vì sao mình nói là hầu như? Vì thật ra vẫn có thể trồng được mẫu đơn ở Việt Nam, ở những nơi có khí hậu khá dịu dàng và mát mẻ, như Đà Lạt (Lâm Đồng), Sa Pa (Lào Cai), Mộc Châu (Sơn La), Măng Đen… Tuy vậy, để trồng được một cây hoa mẫu đơn ở những khu vực đó, khiến cho nó nở hoa cũng là một kỳ tích, và dù là kỳ tích có xảy ra thì hoa nở cũng không được đẹp như trong ảnh, hay ở những khu vực bản địa của bạn ấy. Bởi vì ở những khu vực ở Việt Nam kể trên, thời tiết mặc dù mát mẻ nhưng khí hậu vẫn là nhiệt đới và cận xích đạo, nhiệt độ cao hơn rất nhiều so với khu vực bản địa của mẫu đơn.
Vì sự thật phũ phàng đó, mình thật lòng khuyên các bạn không nên mua củ hay cây giống mẫu đơn nếu các bạn không ở những khu vực có khí hậu cực kỳ tuyệt vời như mình vừa kể đến. Nhất là, nếu các bạn ở xứ nóng (miền Nam và Nam Trung Bộ) thì đừng bao giờ nghĩ đến việc trồng nó, dù các bạn có yêu đến đâu đi nữa, trừ phi các bạn có một gia tài kếch xù dùng để làm nhà kính có điều hòa nhiệt độ bật 24/24h chỉ để phục vụ cho việc trồng hoa, thỏa mãn đam mê tốn kém của mình.
Ở khu vực bản địa của loài hoa này, chỉ cần trồng xuống vườn một lần là bạn ấy sẽ cho hoa vào mỗi mùa xuân, có thể suốt đời, có thể là vài chục năm hoặc cả trăm năm.
Nếu các bạn ở những khu vực có khí hậu mát mẻ phù hợp và các bạn có một quyết tâm không thể lay chuyển nổi, muốn trồng một cây hoa mẫu đơn, chăm sóc nó từ khi lên mầm, theo dõi nó ra nụ rồi ra hoa, thì các bạn có thể mua cây giống hoặc củ giống vào cuối mùa thu, đầu mùa đông (khoảng tháng 10-11) để trồng nhé! Mình xin gửi các bạn một số hướng dẫn và lưu ý cơ bản khi trồng hoa mẫu đơn như sau.
Kỹ thuật trồng và chăm sóc hoa mẫu đơn – Peony
Trồng mẫu đơn từ củ giống
Hầu hết các loài hoa mẫu đơn đều bắt nguồn từ những khu vực có băng tuyết vào mùa đông, và những củ đó đều được trải qua mùa đông lạnh để kích thích cho mầm chồi mọc kèm theo những nụ hoa trong đó. Sau khi mỗi mầm đó mọc lên sẽ đều có một bông hoa xinh đẹp.
Phải đảm bảo là củ hoa đã được trải qua một thời gian được kích mầm bằng nhiệt độ dưới 0 độ rồi bạn hãy trồng. Thêm nữa, củ hoa chỉ nảy mầm khi trời ấm áp (nhiệt độ trên 15 độ C), ánh sáng cường độ cao (để chỗ full nắng), và mầm hoa chỉ đảm bảo an toàn khi nhiệt độ thấp (dưới 22 độ C). Vì vậy, chúng ta cần chọn nơi trồng đảm bảo những điều kiện sau:
- Nhiều nắng
- Mát mẻ
- Đất tơi xốp, dinh dưỡng cao (có thể dùng phân mùn), thoát nước tốt.
Nhiều bạn sẽ nói yêu cầu nhiều nắng mà lại mát mẻ nữa thì thật quá đáng, nhưng mẫu đơn chính là như thế đấy, ở nơi bạn ấy xuất hiện, bạn ấy được tắm trong nắng mà lại vô cùng mát mẻ dễ chịu. Có thể đó chính là lý do bạn ấy có thể đẹp xuất sắc và quyến rũ vô cùng như thế.
Trồng mẫu đơn từ cây giống
Cây giống mẫu đơn là loại mẫu đơn đã lên thân gỗ, được nhập từ Trung Quốc, sau khi bạn ấy đã trải qua một mùa đông khá lạnh lẽo và khắc nghiệt từ miền Bắc Trung Quốc. Khi được trồng ở Việt Nam thì bạn ấy có thể đâm chồi và đơm hoa. Loại này khả năng có nụ và hoa rất cao, nhưng nếu như thành công thì hoa cũng không đẹp lắm đâu. Vì bạn ấy bị đào khỏi chỗ trồng quen thuộc của mình, lại ngủ không đủ, thời tiết thì không được hợp với bạn ấy lắm…
Những yêu cầu của loại này cũng không khác so với loại trồng từ củ.
Nếu như không thể trồng và chăm sóc được một cây mẫu đơn cho nó ra hoa, mà bạn lại vô cùng yêu loài hoa này, bạn vẫn có rất nhiều lựa chọn để chơi. Thứ nhất, hiện nay ở Việt Nam có rất nhiều tiệm hoa tươi đã bán hoa mẫu đơn làm hoa cắt cành vào mùa xuân và mùa hè. Ngoài ra, vào dịp Tết Nguyên Đán, nhiều vựa hoa nhập khẩu nguyên cây mẫu đơn từ Trung Quốc, cây có sẵn nụ sắp ra hoa và hoa đã nở sẵn, nếu như các bạn yêu thích và đam mê thật sự với hoa mẫu đơn và nhất định phải có bạn ấy ở trong nhà mình. Giá của mỗi chậu hoa này phụ thuộc vào khả năng tài chính của bạn, có thể từ 1-10 triệu 1 chậu tùy vào chậu to hay nhỏ, đẹp hay không đẹp.
Những sự tích về hoa mẫu đơn
Những câu chuyện về hoa mẫu đơn – loài hoa vương giả và được coi là nữ hoàng của các loài hoa. Mình giới thiệu một số truyện, từ những đất nước khác nhau và nền văn hóa văn minh cũng khác biệt. Do vậy, câu chuyện của họ liên quan đến loài hoa mẫu đơn này cũng tự nhiên mà bất đồng.
Truyền thuyết về hoa mẫu đơn – dựa theo các vị thần trong thần thoại Hy Lạp
Có tận hai câu chuyện kể về sự tích hoa mẫu đơn dựa theo thần thoại Hy Lạp. Hai câu chuyện khác nhau một trời một vực, nhưng lại đều giải thích tên gọi của hoa mẫu đơn là bắt nguồn từ tên của một vị thần trong thần thoại Hy Lạp.
Câu chuyện thứ nhất kể rằng, Pluto (vị thần cai quản bóng tối – tương đương với Diêm Vương ở phương đông) và Heracles (chúng ta được biết đến với cái tên khác là Hercules – người anh hùng của người Hy Lạp cổ) ở hai phía chiến tuyến là kẻ thù, và trong trận chiến này thì Pluto bị Heracles đâm một kiếm vào vai, đó là một chiến công lẫy lừng của Heracles.
Không dễ dàng gì mà bị thương, Pluto quay trở lại đỉnh Olympus để chữa trị vết thương của mình. Ở đó, ông không tìm thấy Asclepius, vị thần chữa trị, mà lại gặp Paeon, một học trò của ông ta. Paeon là một thầy thuốc vô cùng tài năng và trí tuệ, ông đã chữa lành vết thương của Pluto bằng một phương thuốc hoàn toàn mới: dùng nhựa của một loài hoa vô cùng xinh đẹp sống ở đỉnh Olympus. Vì thế, Paeon nổi danh và trở thành một người thầy thuốc vĩ đại của Olympus. Nhưng thật trớ trêu, một vấn đề khác lại nảy sinh: người thầy của ông là Asclepius lại ghen ghét với tài năng của anh. Và thế là, ông ta kết thúc sinh mạng của Paeon bằng một nhát dao vô cùng chính xác, để không cảm thấy xấu hổ vì bị học trò của mình qua mặt. Zeus, vị thần tối cao của Olympus, khi thấy thi thể của Paeon, đã quyết định vinh danh ông bằng cách biến ông trở thành loài hoa xinh đẹp mà ông đã dùng để trị thương cho Pluto. Và đó chính là lý do chúng ta gọi loài hoa đó là Paeonia.
Trong câu chuyện thứ hai, có một vị tiên nữ có tên là Paeonia, nàng rất xinh đẹp và quyến rũ đến nỗi khiến cho Apollo phải lòng nàng (Apollo là thần mặt trời, con của Zeus). Vì thế, Aphrodite, nữ thần sắc đẹp và tình yêu, trở nên vô cùng ghen ghét với Paeonia, và cuối cùng đã biến nàng trở thành một loài hoa và loài hoa đó được đặt tên theo nàng, Paeonia (chính là peony của chúng ta)
Vì vậy ngoài ý nghĩa là một loài hoa của sự chữa lành, thì peony còn biểu tượng cho sự tha thứ.
Vì sao hoa mẫu đơn được coi là nữ hoàng của các loài hoa?
Đó là bởi có một câu chuyện khác kể về hoa mẫu đơn, xuất xứ từ Trung Quốc.
Chuyện kể rằng, ở đời nhà Đường, dưới thời trị vì của nữ hoàng duy nhất của Trung Hoa là Võ Tắc Thiên, có một lần nữ hoàng đến vườn thượng uyển vào một ngày mùa đông, và bà bực bội vì trong đó không có một bông hoa nào. Thế là bà ra lệnh, năm nay, các loài hoa buộc phải nở vào mùa đông.
Hoa chỉ nở vào mùa xuân, làm sao có chuyện nở vào mùa đông được? Nhưng làm gì có ai dám cãi lời Võ Tắc Thiên, vì bà nổi tiếng là tàn ác và không có tình thương. Thế là dù trái với tự nhiên, thì các tiên hoa cũng phải khiến cho hoa nở giữa mùa đông. Thế là, vào một ngày mùa đông đầy tuyết rơi, Võ Tắc Thiên đến thăm vườn thượng uyển. Thật đúng với ý của bà, các loài hoa đều khoe sắc, chỉ có một loài hoa duy nhất không chịu nở, riêng một góc vườn, đó là mẫu đơn. Nữ hoàng tức giận vô cùng, và ra lệnh trục xuất loài hoa này khỏi vườn thượng uyển. Hoa mẫu đơn lúc đó đều được chuyển khỏi vườn thượng uyển, và trồng ở thành Lạc Dương.
Mùa xuân đến, hoa mẫu đơn khoe sắc với toàn bộ sắc hương quyến rũ của mình, khiến cho ai ai cũng trầm trồ khen ngợi. Điều đó càng khiến cho nữ hoàng tức giận, bà liền ra lệnh phải thiêu hủy tất cả những bông hoa mẫu đơn đang nở tại Lạc Dương. Thế là những bông hoa mẫu đơn xinh đẹp quyến rũ ấy bị thiêu trong lửa đỏ, và dù bị thiêu như thế thì hoa mẫu đơn không hề bị mất đi sắc đẹp của mình. Và điều ngạc nhiên hơn, sau những đám cháy ấy, vào những năm sau, năm sau nữa, hoa mẫu đơn vẫn nở từ những cái gốc cháy đen thui bị đốt từ năm trước.
Đó là câu chuyện về sự kiên cường của loài hoa mẫu đơn đến từ Trung Quốc.
Vì thế, ý nghĩa của loài hoa mẫu đơn, ngoài biểu tượng cho sự quyến rũ xinh đẹp và phú quý vương giả, thì hoa mẫu đơn còn biểu tượng cho sự kiên cường nữa.
