Hoa lan

Lan đuôi cáo – Cách trồng chăm sóc và nhân giống

Không rực rỡ như lan vảy rồng, cũng không hiếm thấy như dã hạc đột biến, ấy vậy mà loài lan đuôi cáo luôn được giới yêu hoa ưa thích và săn đón. Có lẽ lý do bởi vì lan đuôi cáo mang một vẻ đẹp nhẹ nhàng, dịu dàng, lại còn có hương thơm say đắm nữa nên ai ai cũng yêu.

Tên gọi và phân bố của lan đuôi cáo

Ngoài cái tên là lan đuôi cáo, loài lan này còn được gọi với rất nhiều tên gọi khác nhau như hoa giáng xuân, đuôi cáo bắc. Cây có tên khoa học là Aerides rosea, thuộc họ giáng hương. Theo ghi chép, đây là loài lan phân bố và được trồng rộng rãi ở nhiều quốc gia, nhiều nhất ở khu vực châu Phi gồm các nước Afghanistan, Ấn Độ, Pakistan, Bangladesh, Sri Lanka, Nepal,… và Đông Nam Á. Tại Việt Nam, cây phân bố rộng khắp cả nước, nhưng có mật độ dày đặc ở các vùng núi cao có khí hậu se lạnh như Tây Bắc bao gồm các tính Lạng Sơn, Lai Châu, Điện Biên, Cao Bằng và các tỉnh Tây Nguyên: Lâm Đồng, Đak Lak, Đak Nông.

Đặc điểm thực vật của hoa lan đuôi cáo

Lan đuôi cáo dù là loài lan rủ nhưng có thân dạng thân thảo, đường kính của thân khoảng 0,5 – 1,5cm. Thân có dạng trụ tròn, dưới phần gốc, các bẹ lá lớn nhỏ xếp chồng lên nhau bảo vệ phần thân gần gốc. Chiều cao trung bình của lan đuôi cáo khoảng 25 – 50cm. Ngoài tự nhiên, các vùng phù hợp với sự sinh trưởng của loài lan này về điều kiện tự nhiên, lan có thể có kích thước lên đến 1m. Lá lan đuôi cáo có màu xanh lục, mặt lá bóng nhẵn, chiều dài trung bình khoảng 20 – 25cm và đường kính lá rộng 2 – 4cm. Lá của loài lan này chia làm hai thùy với viền phần đầu lá khá tròn, ở giữa có đường xương lá chạy dài dọc giữa lá.

Về hoa thì hoa lan đuôi cáo đẹp khỏi phải bàn.Thoạt nhìn từ xa, những chùm khá giống những chiếc đuôi cáo màu sắc, có lẽ cũng bởi vậy mà loài hoa này mới có cái tên đặc biệt đến thế. Hoa của chúng mọc ra từ phần nách giữa lá và thân, mọc thành từng chùm dài buông rủ xuống trông đẹp mắt. Kích thước mỗi chùm hoa dài khoảng 20 – 30cm, có những ngồng hoa dài đến 50cm. Mỗi chùm trung bình có khoảng 20 – 25 bông, kích thước mỗi hoa chỉ khoảng 1 – 2cm, có màu trắng điểm các đốm tím rất thu hút. Ngoài ra, cũng có những cây lan đuôi cáo đột biến, toàn hoa chỉ mang một màu trắng tinh khôi, giá bán lan đột biến này rất cao. Hoa lan đuôi cáo thường nở vào khoảng cuối hè, khoảng tháng 5 – 7 hằng năm. Không chỉ đẹp mà lan đuôi cáo khi nở cho mùi hương tỏa khắp nơi, đặc biệt là vào những ngày nắng, mùi thơm của chúng sẽ càng nồng nàn và lan xa.

So sánh sự khác biệt của lan đuôi cáo và lan đuôi chồn

Có rất nhiều bạn nhầm lẫn lan đuôi cáo và lan đuôi chồn là cùng một loài. Tuy nhiên không phải đâu nhé, chúng giống nhau thật nhưng vẫn có những điểm khác biệt đặc trưng.

Khác với lan đuôi cáo, lan đuôi chồn có lá cứng, dày và mọng nước hơn. Phần đầu lá có viền nhọn hơn chứ không bo tròn. Mặt lá lan đuôi cáo có màu xanh nhạt ở mặt dưới và xanh đậm hơn ở mặt trên. Lá của lan đuôi chồn mọc thẳng đứng, tạo thành nhiều hình chữ V cứng cáp chứ không buông rủ xuống như lan đuôi cáo.

Lá lan đuôi cáo (bên trái) và lá lan đuôi chồn (bên phải)

Ngoài lá thì hai loài lan này còn có những điểm khác nhau về hoa. Hoa đuôi chồn có ngồng hoa dài và to hơn so với đuôi cáo, phần cánh hoa có màu tím đậm hơn, viền cánh có các chấm nhỏ tím và trắng dần khi vào trong. Hoa lan đuôi chồn ra hoa sớm hơn, khoảng từ tháng 4 đến tháng 6 hằng năm.

Hoa lan đuôi cáo (bên trái) và hoa lan đuôi chồn (bên phải)

Phương pháp trồng hoa lan đuôi cáo

Thời điểm thích hợp để trồng lan đuôi cáo là vào mùa xuân hoặc đầu hè.

Nên chọn mua những cây tươi tắn, thân mập mạp, không bị khô héo, lá cây mọng mướt, không bị dập nát. Bạn nên chọn những cây lan bánh tẻ, rễ to khỏe có độ bám chắc tốt, cứng cáp. Bởi những cây non dễ bị sốc nhiệt và không quen khi thay đổi môi trường sinh sống mới, còn những cây già thì nhanh bị thoái hóa. Sau khi mua được cây giống, bạn không nên trồng ngay cây vào chậu mà nên để cây giống khoảng 3 – 5 tiếng ở nơi thoáng mát để cây làm quen và thích nghi với môi trường mới trước khi trồng vào giá thể. Sau khoảng thời gian đó, tiến hành thực hiện như sau.

Đầu tiên, cần cắt tỉa bỏ bớt phần rễ của cây để kích thích cây nhanh ra rễ mới để dễ dàng lấy chất dinh dưỡng hơn, bởi vì rễ cũ có thể đã bị không, rất khó cho cây trong việc lấy chất. Khi thực hiện thao tác này, bạn cần làm nhẹ nhàng, tránh cắt phạm vào phần gốc và thân cây. Để kích thích cây ra rễ nhanh hơn thì bạn nên xử lý nấm mốc nếu có và bôi dung dịch thuốc kích rễ vào phần gốc cây. Thời gian ra rễ lâu khiến cây kiệt sức và sức phát triển sẽ yếu hơn. Bạn có thể dùng một số loại thuốc kích rễ chuyên dụng như B1, N3M,… đồng thời kết hợp với thuốc Nissan hoặc Manozeb để xử lý nấm mốc và vi khuẩn. Để cây ngấm đều thuốc thì bạn có thể ngâm phần gốc của cây giống vào dung dịch trên khoảng 2 – 3 tiếng rồi vớt ra để ráo. Để tránh cây tránh bị ứ đọng nước ở các kẽ làm cho cây bị úng và chết, bạn cần treo ngược cây sau khi ngâm trong dung dịch kích rễ và khử trùng. Giai đoạn này có thể diễn ra trong 1 – 2 tuần, trong thời gian này lưu ý tưới nước đủ cho cây 2 lần/ ngày vào buổi sáng và chiều muộn bạn nhé, nên tưới phun sương nhẹ nhàng thôi.

Về phần giá thể trồng lan, có thể trồng lan trong chậu hoặc trên gỗ đều được.

Đối với trồng lan đuôi cáo vào chậu

Nếu trồng trong chậu thì nên chọn chậu đất nung có các lỗ thoát nước. Hỗn hợp trồng nên là gỗ vụn hoặc than trộn chung với xơ dừa, tro trấu (nên xử lý nấm mốc trước khi sử dụng). Khi trồng cho hỗn hợp giá thể đã chuẩn bị vào chậu, chỉ cho lưng mặt chậu, cách mặt chậu khoảng 10cm để thuận tiện cho quá trình đặt lan vào. Sau khi trồng, phủ xong phần rễ vào giá thể, cố định để cây không bị lung lay và làm dây treo để móc chậu lên. Vì đã ngâm dung dịch kích rễ trước đó nên quá trình cây ra rễ mới sẽ khá nhanh, khoảng 1 tuần thôi.

Đối với trồng lan đuôi cáo lên giá thể gỗ

Nên chọn các thanh gỗ với bề dày khoảng 2 – 4cm để tiến hành trồng cây, các loại gỗ được sử dụng nên là gỗ cây nhãn, xoài, vải hoặc gỗ lũa. Khi trồng nên chèn thêm xơ dừa khô vào khoảng giữa cây và gỗ để lan phát triển tốt hơn. Sau đó định rễ thật chắc vào phần ván gỗ, có thể dùng thép, đinh nhỏ để cố định chắc chắn để tránh cây bị lung lay hay rơi khi gió lớn. Sau khi ghép xong nên treo cây ở môi trường bóng râm, dưới các tán cây hoặc khu vực có lưới che. Lưu ý tưới nước phun sương đều đặn để giữ ẩm cho cây, khi phun thì phun vào phần gốc chứ không phun vào ngọn dễ gây úng cây.

Video tham khảo cách ghép lan đuôi cáo vào giá thể

Cách chăm sóc lan đuôi cáo để cây tươi tốt, sai hoa

Về nước tưới

Lan đuôi cáo cần lượng nước khá nhiều để sinh trưởng và phát triển, vào mùa mưa thì bạn có thể tưới ít nước hơn, chỉ tưới khi giá thể bị khô là được, tần suất trung bình khoảng 2 – 3 lần/ tuần. Còn vào thời tiết mùa hè nắng gắt thì nên tưới hằng ngày cho cây đủ độ ẩm. Tần suất thích hợp là tưới 2 lần/ ngày vào buổi sáng và chiều muộn, để tránh cây thoát hơi nước, cháy nắng. Khi tưới thì dùng bình phun sương tưới nhẹ nhàng để tránh cây bị ngập úng.

Về phân bón

Để cây phát triển xanh tốt và nhanh ra hoa, hoa nở to, đẹp thì bạn nên thường xuyên cung cấp thêm phân hữu cơ hơn các loại phân vô cơ cho cây. Loại phân thường được sử dụng nhất là NPK, NPK làm lá tươi tốt và cây sai hoa hơn. Khi tưới phân thì nên pha thật loãng với nước để tránh làm chết cây. Bên cạnh đó, các loại tro trấu, phân chuồng hoai mục đều có thể dùng bón cho lan. Tuy nhiên, bón với tần suất vừa phải thôi nhé.

Về sâu bệnh hại

Hoa lan đuôi cáo sinh trưởng tốt và có sức đề kháng khá mạnh. Tuy nhiên, thỉnh thoảng cây sẽ gặp một số loại sâu bệnh hại như bệnh thối ngọn, bệnh thối rễ và bệnh nhện đỏ. Khi gặp tình trạng này, bạn cần phun thuốc diệt trừ và loại bỏ các phần cây bị hư bạn nhé. Hoặc định kỳ 1 lần/ tháng dùng các loại thuốc như Physan, Ridomil… để phòng ngừa sâu bệnh hại cho cây.

Video tham khảo cách chăm sóc lan đuôi cáo